Odrobina teorii i dywagacji
Osobom niesłyszącym postanowiłam poświęcić osobną notatkę. Dlaczego? W odbiorze społecznym ci, którzy nie słyszą, kojarzą się z dziwnymi ludkami, którzy porozumiewają się, machając rękami i czasem robiąc dziwne miny. Coraz częściej mówi się jednak o tym, że Głusi (dalsze dywagacje na temat słownictwa poniżej) to tak naprawdę nie niepełnosprawni, a mniejszość językowa - jak Kaszubi czy Ślązacy w Polsce. Co jest pewne, są to osoby pozbawione całkowicie lub niemal całkowicie słuchu, posługujące się swoim własnym, wizualno-przestrzennym językiem, opartym o ruchy rąk, dłoni i mimikę, posiadającym szczególną składnię i gramatykę. W Polsce tym językiem jest PJM - Polski Język Migowy, w innych krajach - lokalne, różniące się od siebie w mniejszym lub większym stopniu, odpowiedniki. Istnieje też SJM, System Językowo-Migowy, sztuczny twór, stworzony po to, by umożliwić kontakt z osobami niesłyszącymi “słyszakom”, a także by, choć w pewnym stopniu, przekazać niuanse polskiej gramatyki i składni czy umożliwić kontakt z językiem pisanym.
Co warto podkreślić - dla osób niesłyszących, język polski (czy jakikolwiek mówiony) jest językiem obcym. Obcym, a więc nienabywanym od urodzenia, często trudnym (lub wręcz niemożliwym) do poznania. Swojego języka ojczystego uczą się od niesłyszących rodziców (jeśli mają ten komfort), od otoczenia, od głuchych kolegów (pomaga tu wszechobecność Internetu).
Co do używanej w Polsce nomenklatury, sprawa jest mocno niejednoznaczna. Bo głuchy i Głuchy to nie to samo. Osoba głucha (pisane małą literą) ma szersze znaczenie, odnosi się do ogółu osób pozbawionych całkowicie lub w znacznym stopniu zdolności do słyszenia dźwięków. Jest to z grubsza brzydszy synonim słowa "niesłyszący". Słowem Głuchy (pisanym wielką literą) określimy osobę niesłyszącą lub niedosłyszącą, która identyfikuje się z określoną subkulturą czy też społecznością Głuchych. Najbezpieczniejszym określeniem wydaje się "osoba niesłysząca/niedosłysząca”. Unikać warto za to określenia “głuchoniemy”, które uważane jest za pejoratywne i stygmatyzujące taką osobę.
Osoby niesłyszące możemy z grubsza podzielić na tych, którzy nie słyszą od urodzenia, oraz tych, którzy słuch stracili w toku swojego życia, już po tym, jak poznali świat mowy i dźwięków. Dla tych pierwszych, język polski (i każdy inny) będzie językiem obcym, dla drugich - obcym będzie język niesłyszących. Obie grupy ludzi są w trudnej sytuacji, choć każda z nich na swój sposób.
Wiecie, że o osobach niesłyszących mówi się, że są najbardziej wykluczoną grupą pośród wszystkich osób z niepełnosprawnościami?
NPC
Bohaterowie z filmów i literatury:
Echo - Pomocniczka Daredevila. Niepełnosprawność narządu słuchu jest rekompensowana przez ponadprzeciętny wzrok. Dziewczyna potrafi idealnie odwzorowywać ruchy innych osób – tak nauczyła się gry na pianinie i sztuk walki.
Clint “Hawkeye” Burton - choć tylko w komiksach, ale Hawkeye jest osobą niesłyszącą. W zależności od komiksu używa aparatu słuchowego lub czyta z ruchu warg (co sugeruje słuch utracony w trakcie życia
Sue Thomas - pierwsza niesłysząca kobieta pracująca dla FBI. Początkowo zajmowała się zbieraniem odcisków palców, ale gdy jej przełożony odkrył, że potrafi czytać z ruchu warg... Na motywach, które opisała w autobiografii “Silent Night” zrealizowano serial “Sue Thomas: Słyszące oczy FBI”, w którym Sue pojawia się nawet w dwóch odcinkach, grając kobietę noszącą imię aktorki grającej jej role.
Generał Amaya ze “Smoczego Księcia” - generał królestwa Katolis, siostra zmarłej królowej, a co za tym idzie - ciotka głównych bohaterów. Komunikuje się z innymi za pomocą języka migowego (a czasami języka migowego i tłumacza).
Niesłysząca, posługująca się językiem migowym przyjaciółka smerfów - mała elfka. Niestety, nie znam je imienia.
Bohaterowie z MiTu (Mamo, Tato, Zagrajmy w RPG):
“Załoga pirackiego statku, która nie słyszy, ale czyta z ruchu warg i zna język migowy. Ale przez to np. Bardzo dobrze walczy, bo dźwięki ich nie rozpraszają.” - Paulina Królik Olszewska
Obraz: pixabay/Sponchia
Komentarze
Prześlij komentarz